پنجره به ترکیب یک چهارچوب محکم و قسمت‌های شیشه‌ای به عنوان نورگیر می‌گویند. جنس چهارچوب آن می‌تواند از مواد مختلف انتخاب شود. اما قسمت نورگیر آن در انواع پنجره‌ها، شیشه است. با این حال، شیشه آن می‌تواند تک جداره یا دو جداره، رنگی یا غیررنگی و شفاف یا مات باشد. وجود پنجره در ساختار یک ساختمان به افزایش نور و روشنایی محل کمک می‌کند. این مساله به طور خاص برای دریافت نور کافی در روزهای آفتابی اهمیت دارد. هر چه ابعاد چهارچوب بزرگتر باشد، نور دریافتی آن نیز بیشتر بوده و مسلما اتاقی روشن‌تر خواهید داشت. در مواردی که مساحت مکان مورد نظر زیاد یا طول آن بلند باشد، بد نیست چند چهارچوب با ابعاد استاندارد در نظر گرفته شوند. برای خانه‌ها و ساختمان‌هایی که در مناطق ساحلی یا سرسبز هستند، داشتن پنجره برای مشاهده چشم اندازهای زیبا لازم است.
پنجره چیست؟
پنجره به چهارچوبی استاندارد با قسمت‌های شفاف و شیشه‌ای گفته می‌شود که بر روی دیوار ساختمان نصب می‌گردد. هدف از نصب انواع پنجره، افزایش روشنایی و نور دریافتی اتاق‌ها است. نور خورشید علاوه بر روشنایی، جنبه نشاط روحی را نیز فراهم می‌کند. به طوری که خانه‌های تاریک یا کم نور، حس کسالت و غمزدگی را در افراد به وجود می‌آورد.
تعداد پنجره‌هایی که برای یک ساختمان در نظر گرفته می‌شوند، به ابعاد اتاق‌ها بستگی دارد. هر چه ابعاد یک اتاق بزرگتر باشد، به تعداد چهارچوب بیشتر یا بزرگتری نیاز دارد. البته این مساله تا حدی سلیقه‌ای است. برای مثال، اتاق خواب معمولا یک پنجره لازم دارد تا نور و هوای تازه به اتاق راه یابد. اما برخی از افراد، باز شدن یک در رو به تراس پر از گل را برای اتاق خواب خود ترجیح می‌دهند.
- جنس مناسب برای ساخت چهارچوب
انواع در و پنجره در قدیم از آهن ساخته می‌شدند تا استحکام کافی را داشته باشند. اما این نوع سازه به مراقبت زیادی نیاز داشت تا دچار خوردگی و زنگ زدگی نشود. امروزه چهارچوب‌ها عموما از یکی از مواد زیر ساخته می‌شود:
- چوب
- یو پی وی سی (UPVC)
- آلومینیوم
هر یک از این مواد به نوبه خود می‌توانند بسیار مفید باشند. چوب برای ساخت نماهای سنتی و نوستالژیک مناسب است. اما به نگهداری و مراقبت شدید نیاز دارد. این در حالی است که یو پی وی سی و آلومینیوم، مواد ضد زنگ و خوردگی هستند. بنابراین نیازی به مراقبت‌هایی مانند رنگ کردن نداشته و طول عمر زیادی خواهند داشت.
- انواع پنجره از نظر ساختار و کارایی
چهارچوب و شیشه آن می‌توانند دو جداره یا تک جداره باشند. نوع دو جداره برای جلوگیری از هدر رفتن انرژی مناسب هستند. همچنین، یک پنجره می‌تواند در یکی از حالت‌های بازشو یا ثابت، نصب گردد. نکته دیگر این که بنا بر سلیقه مشتری، پنجره‌های بازشو در دو مدل کشویی یا لولایی طراحی و ساخته می‌شوند.
انواع چهارچوب نیز در ضخامت‌های مختلفی تولید می‌گردند. برای ساخت چهارچوبهای خیلی ظریف و نازک، از آلومینیوم و upvc استفاده می‌شود. اما برای ساخت چهارچوبهای قطور می‌توان علاوه بر دو جنس یاد شده، از چوب و آهن نیز استفاده نمود.
میزان اهمیت پنجره در ساختمان
قبل از این که درباره اهمیت پنجره در ساختمان صحبت کنیم، یک سوال از شما می‌پرسیم. شما به خانه پرنور علاقه دارید یا کم نور؟ اگر برای مدت طولانی در یک خانه کم نور زندگی کنید، چه احساسی خواهید داشت؟ چقدر می‌توانید در یک اتاق تاریک به سر ببرید و شکایتی نداشته باشید؟
ما ایرانیان بنا بر اقلیم آب و هوایی کشورمان، همواره به آب و هوای آفتابی علاقه داریم. البته ممکن است به صورت مقطعی کمی تغییر سلیقه دهیم. اما قطعا زندگی در یک خانه روشن و پرنور را به احساس خمودگی و افسردگی در خانه‌ای کم نور ترجیح خواهیم داد. اگر شما هم با ما موافق هستید، حال می‌توانیم درباره اهمیت پنجره در ساختمان صحبت کنیم.
- تامین روشنایی و چشم‌انداز محل
انواع پنجره‌هایی که بر روی دیوار یک ساختمان نصب می‌شوند، به عبور نور کمک می‌کنند. این سازه‌های جذاب برای مشاهده چشم اندازهای زیبا از داخل خانه نیز مفید هستند. بنابراین صرف نظر از این که جنس این سازه چیست، کاربرد آن با روحیه اکثر افراد سازگار خواهد بود.
- پیشگیری از عبور گرد و غبار
تاثیر نصب سازه‌هایی که نور را عبور می‌دهند برای بهبود روشنایی منزل انکار ناپذیر است. اما گرد و غباری که می‌تواند از طریق آن به محل زندگی وارد گردد، کمی آزار دهنده به نظر می‌رسد. پنجره‌ها عموما به صورت بازشوی لولایی یا بازشوی کشویی ساخته می‌شوند. اما اگر در محیطی هستید که نیازی به باز شدن آن ندارید، می‌توانید از انواع ثابت آن استفاده کنید. به این ترتیب، بدون نیاز به باز و بسته کردن آن می‌توانید از روشنایی ایجاد شده لذت ببرید. در صورتی که تمایل دارید بازشوی آن را برای تهویه اتاق باز و بسته کنید، از نوع بازشوی دو جداره استفاده نمایید. چهارچوب این نوع سازه‌ها با درزبندی محکمی که دارند، جلوی ورود هر نوع گرد و غباری به محل را می‌گیرند.
- جلوگیری از اتلاف انرژی در فصل‌های سرد و گرم
این که بتوانید در طول روز به اندازه کافی نور و انرژی خورشید را دریافت کنید، یک امر مهم است. اما به نظر شما وجود پنجره چقدر می‌تواند در اتلاف انرژی نقش داشته باشد؟ همه ما می‌دانیم که شیشه می‌تواند گرما را در زمستان و سرما را در تابستان به بیرون انتقال دهد. این موضوع باعث می‌شود تا نتوان استفاده بهینه‌ای از برق و گاز داشته باشیم. ضمن این که برای نگه داشتن دمای اتاق در حد متعادل لازم است انرژی بیشتری مصرف گردد؛ طبیعتا در این گونه موارد، هزینه‌های خانواده افزایش می‌یابد.
از آن جا که تامین روشنایی طبیعی برای هر ساختمانی از ضروریات است، بنابراین باید در انتخاب نوع چهارچوب و شیشه دقت کنیم. امروزه پنجره‌های دو جداره با چهارچوبهای عایق در بازار وجود دارند. این نوع ساز‌ها از انتقال حرارت بین محیط داخل ساختمان و بیرون جلوگیری می‌کنند. در نتیجه نیازی به نگرانی بابت هزینه‌های انرژی یا حفظ دمای محیط نخواهد بود.
اهمیت پنجره در طراحی نمای ساختمان
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های اهمیت پنجره در ساختمان، طراحی نمای بیرونی و درونی آن است. استفاده از شیشه‌های رنگی و غیر رنگی و همچنین، مدل‌های مختلف چهارچوب باعث جذابیت نمای ساختمان خواهد شد. امروزه در اکثر شهرهای بزرگ، ساختمان‌های بلندی وجود دارند که چهارچوبهای طراحی شده در نصب آنها به کار رفته است. اگر این ساختمان‌ها را با ساختمان‌هایی که نمای ساده دارند، مقایسه کنید متوجه جذابیت بیشتر آنها خواهید شد.
چهارچوبهای چوبی نیز برای ایجاد طراحی سنتی مفید هستند. بنابراین برای ایجاد نماهای نوستالژیک می‌توان از این سازه‌ها استفاده کرد. البته اگر به نماهای مدرن و چهارچوبهای باریک علاقه دارید می‌توانید از نوع upvc یا آلومینیوم استفاده کنید. این مساله کاملا سلیقه‌ای و بر اساس نوع ساختمان و بودجه مصرف کننده تعیین خواهد شد.
انواع پنجره چوبی و آهنی و upvc
انواع پنجره‌ها بر اساس جنس چهارچوب آنها دسته بندی می‌شوند. در سال‌های دور، استفاده از چهارچوبهای چوبی و آهنی مرسوم بود. اما با توجه به نگهداری دشوار از این مصالح، به تدریج آلومینیوم جایگزین آنها گردید. در سال‌های اخیر نیز یو پی وی سی به یک گزینه عالی برای ساخت انواع چهارچوب تبدیل شده است. در ادامه به مشخصات هر یک از انواع پنجره با جنس‌های مختلف می‌پردازیم.
- ویژگی‌های پنجره‌های چوبی
چهارچوبهای چوبی گونه خاصی هستند که معمولا برای ساختمان‌های با طراحی سنتی به کار می‌روند. این گونه چهارچوب‌ها، می‌توانند به صورت تک جداره و دو جداره ساخته شوند. البته در سال‌های اخیر پنجره چوبی دو جداره طرفداران زیادی پیدا کرده است.
چهارچوبهای چوبی به نگهداری و مراقبت شدید نیاز دارند. زیرا در برخورد با رطوبت امکان خرابی آنها وجود دارد. معمولا رنگ زدن یا استفاده از مواد پوشاننده محافظ، به حفظ آنها در برابر رطوبت کمک می‌کند. با پیشرفت تکنولوژی گونه خاصی از چهارچوب وجود دارد که از جنس آلومینیوم و چوب هستند. قسمت بیرونی این چهارچوب‌ها از جنس آلومینیوم و قسمت داخلی از چوب ساخته می‌شوند. به این ترتیب، ضمن برخورداری از زیبایی‌های نوستالژیک، مقاومت بالایی نیز خواهند داشت. چوب‌هایی که برای ساخت چهارچوب به کار می‌روند باید از استحکام کافی برخوردار باشند. برخی از مهم‌ترین جنس‌هایی که برای تولید این نوع پنجره‌ها به کار می‌روند عبارتند از:
- چوب درخت گردو
- چوب درخت گیلاس
- چوب درخت صنوبر
- چوب درخت ماهون
- چوب درخت افرا
- چوب درخت بلوط
- چوب درخت بامبو
- چوب درخت ساج
- چوب درخت راش
- چوب درخت کاج
انتخاب جنس و نوع چوب بر اساس مقاومت، طرح و رنگ آنها انجام می‌گیرد. برای مثال، چوب درخت گردو طرح‌های چشم نوازی دارد. در نتیجه پس از برش برای ساخت چهارچوبهای چوبی، طرح‌های زیبایی بر روی آن ایجاد خواهد شد. چوب درخت ساج نیز از نظر ترکیب رنگ بسیار غنی است. به این معنا که رنگ بندی خاص آن می‌تواند هر فرد با هر سلیقه‌ای را راضی نماید.
- ویژگی‌های پنجره آهنی
اگر در سنین میان سالی و بالاتر هستید، حتما سازه‌های آهنی و قدیمی را به خاطر دارید. البته هنوز هم در برخی ساختمان‌ها از فلز آهن برای ساخت این نوع سازه‌ها استفاده می‌شود. با این حال، چند سالی است که آلومینیوم و مواد دیگر جایگزین این نوع درب و پنجره شده است. پنجره با چهارچوب آهنی محکم و مقاوم است و با هر ابعادی می‌توان آن را تولید کرد. اما وزن فلز آهن سنگین است. بنابراین تمام سازه‌هایی که از این فلز ساخته می‌شوند نیز وزن بالایی دارند. این مساله می‌تواند در افزایش هزینه‌های ساختمان‌سازی تاثیرگذار باشد.
نکته دیگر این که فلز آهن در برابر آب و رطوبت ضعیف است. به این معنا که در برابر باران و برف و رطوبت هوا نمی‌تواند سالم بماند و زنگ می‌زند. همچنین، در مناطق صنعتی و شهرهایی با آب و هوای آلوده، امکان ایجاد خوردگی در آنها وجود دارد. با توجه به امکان زنگ زدگی و خوردگی، لازم است از چهارچوبهای آهنی به خوبی مراقبت کنید. این مساله در مناطق با آب و هوای معتدل و مرطوب اهمیت بیشتری دارد. معمولا برای این که از زنگ زدن چهارچوبهای آهنی جلوگیری کنیم، رنگ کردن بهترین راه است. هر نوع ماده‌ای که بتواند سطح چهارچوب را کاور کند، می‌تواند از آن در برابر رطوبت محافظت نماید. البته هر چند وقت یکبار لازم است رنگ را تجدید نمود تا قسمت‌های آسیب دیده آن، اصلاح گردند. همه این مشکلات باعث شده تا آلومینیوم به عنوان یک فلز سبک و ضد زنگ، جایگزین مناسبی برای چهارچوبهای آهنی محسوب شود.
- چهارچوبهای یو پی وی سی (UPVC)
چهارچوب‌هایی که تحت عنوان upvc به بازار عرضه می‌شوند، تمام خوبی‌های چهارچوبهای چوبی و آهنی را دارند. از سوی دیگر، معایب این نوع چهارچوب‌ها نسبت به دو نوع دیگر بسیار کمتر است. در حال حاضر، چهارچوبهای upvc از رقبای سرسخت سازه‌های محبوب آلومینیومی به حساب می‌آیند. چهارچوبهای یو پی وی سی نسبت به آهن بسیار سبک تر و نازک تر هستند. از این رو، حتی در صورت دو جداره بودن نیز وزن نسبتا سبکی خواهند داشت. این مساله هم در حمل و نقل و هم در محاسبه قیمت درب و پنجره، تاثیرات مثبتی خواهد گذاشت. از سوی دیگر، جنس چهارچوب upvc از پلی وینیل کربنات است. این ماده، یک ترکیب غیرسمی به حساب می‌آید و از این نظر با طبیعت سازگار است. برای تمیز کردن این نوع چهارچوب نیازی به اعمال سخت و پیچیده نیست. تنها کافیست تا یک دستمال مرطوب شده را بر روی آن بکشید.
عایق بودن ماده upvc مانع از انتقال حرارت بین داخل و بیرون ساختمان می‌شود. در نتیجه در فصل زمستان و تابستان می‌توانید دمای محیط داخل خانه را متعادل نگه دارید. ضمن این که هزینه‌های مصرف انرژی در این دو فصل به شدت کمتر می‌گردند.نکته دیگر این که اگر از سازه‌های upvc دو جداره استفاده کنید، مسلما انتخاب بهتری داشته‌اید. در این پنجره‌ها از شیشه‌های دو جداره استفاده می‌شود. بنابراین احتمال هدر رفتن انرژی به شدت کاهش یافته و دمای داخل منزل ثابت باقی می‌ماند.
- تفاوت upvc با پنجره چوبی
پیش از این اشاره کردیم که پنجره‌های چوبی در برابر رطوبت ضعیف هستند. این نوع چهارچوب‌ها برای داشتن عمری طولانی‌تر نیاز به مراقبت دارند. رنگ کردن پیش پا افتاده‌ترین اقدامی است که می‌توانید برای آن انجام دهید. اما پنجره‌های upvc ضد زنگ و ضدخوردگی هستند. ضمن این که وزن کمتری نیز نسبت به چهارچوبهای چوبی دارند. به این ترتیب، از نظر مزایای کاربردی، نوع upvc بهتر از چوب است. اما اگر به دنبال زیبایی و جذابیت بیشتری هستید، قطعا چهارچوبهای چوبی گزینه بهتری خواهند بود. در این باره می‌توانید با کارشناسان اصفهان فلوت مشورت کنید.